Terwijl de Nederlandse student zich druk maakt over het stopzetten van de studiefinanciering, kampen studenten in andere delen van de wereld met grotere geldproblemen. Op de Kaapverdische eilanden wassen studenten hun kleren met de hand en kunnen ze het zich niet permitteren om te veel films te kijken.
In de hoek liggen een paar stapeltjes kleren en staat een strijkbout op de grond. Behalve twee witte plastic stoelen is de kamer verder leeg. Kasten zijn er niet, de muren zijn kaal en achter de dunne gordijnen zitten kranten tegen het raam geplakt. “Anders kunnen we niet tot drie uur ’s middags uitslapen”, lacht Yara.
Terwijl ze haar kroeshaar om haar vinger draait, vertelt ze dat ze hard op zoek is naar een bijbaantje. Nu leeft ze nog van het geld dat haar ouders verdienen op het eiland Boa Vista. Vroeger hielp Yara haar moeder er ‘s avonds in het restaurant en verkocht na schooltijd soms op straat haar vaders zelfgevangen vis. Nu studeert ze al twee jaar accountancy en woont ze met vijf andere meisjes in een studentenhuis op hoofdeiland Santiago.
Yara laat ons de twee andere slaapkamers zien, waar maar één matras op een bed ligt. Verder zijn er twee badkamers, een keuken, een studeerkamer met één plastic tafel en een washok zonder dak, waar de meisjes hun kleren met de hand wassen en te drogen hangen.
Het slot rammelt en even later verschijnen twee giechelende meisjes in de deurpost. Ze schoppen hun slippers uit en lopen over de matrassen naar hun laptops. Kristy en Titiana hebben net een nieuwe simkaart gekocht, omdat hun telefoons vorige week werden gestolen. Lachend vertellen ze hoe ze tijdens carnaval om één uur ’s nachts de deur uit liepen en een paar meter verder met een mes werden overvallen.
Bang waren ze niet echt, het is vooral balen dat ze nu nieuwe telefoons moeten kopen. Zonde van hun smartphones, grappen de meisjes. Die hadden ze natuurlijk niet. Wifi is op het hele hoofdeiland nauwelijks te vinden. Internetten gaat hier via 3G-sticks en wordt afgerekend per megabyte. Daarom downloaden de studenten zelf geen films en muziek, maar nemen het over van vrienden.
Pakketjes vis
De huisgenoten betalen allemaal iets minder dan tachtig euro per maand voor de woning. Dat is dan de grootste kostenpost. Maandelijks geven ze per persoon zo’n 230 euro uit aan wonen, school en persoonlijke kosten. Als ze niet in een studentenhuis zouden wonen zou dat al snel 270 euro zijn.
Zij prijzen zich gelukkig dat de de overheid mee helpt met de kosten voor de studie. Yara hoeft bijvoorbeeld maar veertig procent zelf te betalen, Titiana vijftig procent. “We zijn er heel blij mee, want maar een klein deel van de studenten krijgt die hulp”, vertelt Yara. Hoe dat precies wordt bepaald, weten de meisjes niet en blijkt moeilijk te achterhalen. Zonder de financiering zou Yara waarschijnlijk niet kunnen studeren. “Dan zou ik denk ik teruggaan naar Boa Vista.”
Elektrische apparaten hebben de studenten nauwelijks. Naast hun laptops kochten ze een ijskast en een strijkbout, die ze bijna nooit gebruiken. Ze moeten zuinig zijn, want op de archipel is elektriciteit twee keer zo duur als in Nederland. Vooral deze maand wordt prijzig, in plaats van de gebruikelijke dertig euro zal de rekening van maart op zestig euro uitkomen.
Met schuldbewuste blikken vertellen de meisjes hoe het komt: het is vakantie en daarom hebben ze veel films gekeken. Dat zullen ze merken in de supermarkt. Van de tachtig euro per maand betalen ze normaal de huur, de water- en elektriciteitsrekening én de boodschappen die ze elke week met zijn zessen doen.
Naar een restaurant gaan ze alleen als iemand anders betaalt. Geen jongens hoor, gniffelen de meisjes, uit eten gaan is meer iets dat ze doen met hun ooms. Verder koken ze elke dag. “Ik vooral”, roept Kristy. “Wij allemaal”, protesteert Titiana.
Het gezamenlijke dieet bestaat meestal uit rijst en vis. Niet vanwege de omega 3 vetzuren, maar vanwege de prijs. Twee vaders van de meisjes zijn vissers en sturen hun vangst vanaf de andere eilanden per bootpakketje naar de hoofdstad, waar de studenten het in de haven kunnen ophalen. Het hele huis eet dan ’s middags en ’s avonds van dezelfde warme maaltijd. Ontbijt slaan de studenten vaak over, dan slapen ze nog.
Vriendjes
Soms gaan de meisjes uit en heel af en toe geven ze een huisfeestje. Dan komen er vooral jongens, vertellen ze serieus. Vijf van de huisgenoten hebben een vriendje, op hoofdeiland Santiago, op eiland Sao Nicolau of zelfs in Zwitserland. Toen hij laatst een week kwam logeren, bivakkeerde het stelletje tijdelijk in de studeerkamer.
De andere vriendjes komen ook wel eens slapen, gewoon op dezelfde matrasjes op de grond. De huisgenoten lijken het de gewoonste zaak van de wereld te vinden. “Ja hoor”, knikken ze, “dat is geen probleem.” Ook ‘s ochtends hebben ze nauwelijks last van elkaar. Alleen Titiana klaagt een beetje. “Ik word wel eens wakker als Kristy om zes uur opstaat voor college, maar met die afgeplakte ramen val ik daarna wel weer in slaap.”
Yara, Kristy en Titiana klagen niet. Ze vinden het wel gezellig met elkaar en zijn blij dat ze kunnen studeren. De meisjes denken hun studie, als ze hun best doen, gewoon af te kunnen maken met financiële hulp van de overheid. Daarna lijkt het economiestudent Kristy wel wat om bankdirecteur te worden. Titiana, die net aan communicatie is begonnen, heeft nog geen idee. Yara zou het liefst teruggaan naar Boa Vista. Maar allemaal zijn ze voorzichtig in hun dromen. In Kaapverdië ligt het werkloosheidscijfer onder jongeren nog een heel stuk hoger dan in Nederland. Alle drie zullen ze straks blij zijn met vrijwel elke baan.