Bas van Abel wilde aandacht voor de problemen in de productieketen van mobieltjes. Dat bleek het beste te doen met een eigen product: de Fairphone.
Hoe worden smartphones gemaakt? Met financiering van Stichting Doen ging Bas van Abel (38) in 2010 op onderzoek uit: hoe zijn de arbeidsomstandigheden in de fabrieken? Welke conflicten spelen rondom de mijnen waar de grondstoffen vandaan komen? Er kwam een hoop ellende aan het licht, maar het productieproces alleen beschrijven bleek niet genoeg.
“Vanaf de zijlijn kun je bedrijven niet vertellen wat ze verkeerd doen”, legt Van Abel uit. Dus besloot hij om zelf een telefoon te produceren – zo verantwoord mogelijk. Binnen een paar maanden kreeg hij twintigduizend geïnteresseerden achter zijn plan. KPN verklaarde Van Abel en zijn team voor gek, maar beloofde wel duizend telefoons te kopen als ze er daadwerkelijk kwamen.”
Betere arbeidsomstandigheden
Met een steen uit een conflictvrije Congolese mijn op zak vertelde Van Abel Chinese fabrikanten over zijn robuuste telefoon, geproduceerd onder betere arbeidsomstandigheden en met zoveel mogelijk ‘schone’ en conflictvrije materialen. Via crowdfunding werden in 2013 al 60.000 Fairphones vooraf betaald. Dat eerste model werd nog gemaakt met bestaande onderdelen binnen een standaard ontwerp van de Chinese fabriek.
Fairphone 1 werd wel ‘eenvoudig geüpgrade’ met gerecycled plastic, dik glas en een betere chip en camera. Niet ideaal, zegt Van Abel: “we kregen de hele keten achter het ontwerp cadeau.” Dankzij een omzet van 16 miljoen euro in de eerste anderhalf jaar kon Fairphone de tweede versie wel zelf ontwerpen.”
Modulaire telefoon
“Fairphone 2 moet consumenten helpen zo lang mogelijk met hun telefoon te doen: dat scheelt immers de meeste productiekosten voor mens en milieu. Zo werd het model modulair (je schroeft hem makkelijk zelf uit elkaar om onderdelen te vervangen) en hij is schokbestendig: hij doorstaat een valtest vanaf 1,90 meter in plaats van de in China gebruikelijke 1,50 meter.
Het ontwerp kostte bijna twee jaar en kwam tot stand met hulp van partners Seymourpowell (uiterlijk), HuDo (mechaniek) en uiteindelijk Hi-p (assemblage). De Fairphone draait op Android maar is zo open mogelijk, zodat ook andere aanbieders van operating systems ermee aan de slag kunnen. Met 1500 componenten uit vele honderden fabrieken is de Fairphone natuurlijk nog niet helemaal conflictvrij. “Dan moet je eerst wereldvrede stichten.”
Schroevendraaier
Met een schroevendraaier kan elke
leek de Fairphone uit elkaar halen en
onderdelen vervangen. De camera zit
in een mal waar ook andere camera’s
in gemonteerd kunnen worden als de
huidige niet meer wordt geproduceerd.
Bumper
Door steviger glas en een reeks losse
onderdelen is de Fairphone dikker dan
de meeste smartphones, maar de
geïntegreerde bumpers maken dit
nadeel goed. “Dunne telefoons
verstoppen mensen toch vaak in een
groter bumperhoesje.”
Transparant
De achterkant van de Fairphone is
doorzichtig, aan de buitenkant zijn alle
onderdelen met schroefjes en icoontjes
te zien. Wie de hoes eraf trekt, ziet een
speciale bedankboodschap voor de
eerste 15.000 kopers en een plaatje van
Congo. “Zo kan de eigenaar in de kroeg
laten zien dat er een verhaal achter zit.”
Coating
Het plastic van de meeste smartphones
krijgt een coating die slecht is voor het
milieu en ongezond voor mensen in de
fabriek. De Fairphone heeft zonder
coating al een mooie finish, zegt Van
Abel. “Krasjes laten zien dat hij gebruikt
is.”
Dit artikel is gepubliceerd in Sprout.