Peter Blom, directievoorzitter van Triodosbank, neemt een steeds stevigere positie in in de groene top van Nederland. Steeds meer spaarders sluiten zich aan en de Nederlandse Occupy-beweging ziet zijn bank als voorbeeld voor de financiële sector. Wat drijft Blom? Vrienden en collega’s uit de financiële wereld over een succesvolle wereldverbeteraar.
Al op de middelbare school begon de directeur van Triodos Bank een handeltje. Peter Blom verkocht rietsuiker uit ontwikkelingslanden. “Een soort fairtrade-product, zou je nu zeggen”, vertelt vriend en collega Thomas Steiner. “Dat bestond in de jaren zeventig nog niet. Er waren ook nog geen wereldwinkels.” Toch sloeg de kleine onderneming van de jonge Blom aan. Het duurde niet lang voor hij winst maakte. Een geboren grootverdiener? Of een per ongeluk financieel succesvolle wereldverbeteraar?
Nog steeds roept Peter Blom (55) diezelfde vraag op. Als directeur van Triodos Bank investeert hij in allerlei duurzame projecten, goed voor milieu en samenleving. Dit groene imago van de bank trekt, net als de iets grotere ASN Bank, steeds meer spaarders aan. Veel deelnemers aan de Occupy-beweging, die in verschillende Nederlandse steden protesteert tegen het huidige bankenbeleid, wijzen ASN en Triodos Bank aan als het goede voorbeeld. Ze willen dat beurshandelaren hun geld massaal naar de twee banken overzetten. Want deze zijn, in tegenstelling tot de rest, níet puur op winst belust, denken de bezetters.
Waardoor wordt de directeur van de Triodos Bank gedreven? Tijdens zijn (niet afgemaakte) studie economie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, werkte Blom bij café en natuurvoedingswinkel De Bast. “Een ontmoetingsplek voor mensen die dingen wilden veranderen”, beschrijft Steiner. Blom maakte er de opstap naar zijn verdere carrière. De Bast was collectief eigendom, en voor financiële hulp voor De Bast klopte Blom aan bij de toenmalige Stichting Triodos. Niet lang daarna ging hij bij deze stichting aan de slag als vrijwilliger, en hij vervulde er zijn vervangende dienstplicht.
In die tijd leerde Steiner Blom kennen. Ze kwamen elkaar wel eens tegen op de universiteit, in café De Bast en later bij het antroposofisch tijdschrift Jonas, waar Steiner werkte en Blom adviseerde. Ze werden vrienden. Al heeft Steiner moeite met dat begrip. “We gaan niet samen naar de kroeg of een feestje. We zijn meer inhoudgedreven en hebben dezelfde interesses in de wereld. Werk speelt de hoofdrol in onze relatie. Een duidelijk verschil tussen zakelijk en privé ken ik sowieso niet. Dat geldt denk ik ook voor Peter.”
Uit de stichting Triodos ontstond in 1980 de bank. Steiner is daar later ook gaan werken, als hoofd communicatie. “We zijn hier bij de Triodos Bank allemaal workaholics”, zegt hij gekscherend. Blom heeft geen kinderen. Wel een vrouw, Marilou van Golstein Brouwers. Ook zij werkt bij Triodos Bank, op het gebied van microfinanciering. Samen reisden ze af naar Dar es Salaam in Tanzania en zagen daar het bruisende haventerrein vol winkeltjes en eettentjes. Ze fantaseerden wat er zou gebeuren als een grote restaurantketen er een paar filialen zou openen. Sommige verkopers zouden er een baan vinden, maar de sociale structuur zou verdwijnen, concludeerden ze. “Is dat vooruitgang?”
Blom stelt deze vraag in 2009 in zijn boek ‘Het nieuwe bankieren’. Hierin beschrijft hij zijn visie op de taak van banken. Hij is inmiddels via verschillende functies binnen Triodos Bank opgeklommen tot directievoorzitter. Dat deed hij niet door zoveel mogelijk winst te maken, legt hij in zijn boek uit. Zoals in de haven van Tanzania, moet de ontwikkeling van kapitaal volgens hem immers altijd samengaan met de ontwikkeling van mens en milieu. Natuur en sociale structuren mogen er niet onder lijden.
Aan de hand van die drie criteria, people, planet en profit , schrijft Triodos Bank dan ook haar jaarverslag. In een verslag van begin 2011 staat bijvoorbeeld dat de bank met de financiering van driehonderd duurzame energieprojecten in Europa 1,6 miljoen ton CO2 per jaar heeft vermeden. Ook investeert de bank in biologische landbouw en in organisaties zoals het Raeger Autismecentrum in Amsterdam. Puur winstbejag krijgt daarbij zo weinig mogelijk ruimte. Zo stelt de bank haar medewerkers geen variabele bonussen in het vooruitzicht en hebben aandeelhouders slechts indirect invloed. Heel anders dan het ’transactiedenken’ van andere banken, aldus Blom. “Daar lopen vooral jonge kerels rond die willen scoren.”
Blom richt zich in plaats van risicovol beleggen liever op de ‘klassieke taak’ van banken: spaarders aantrekken en kredieten verstrekken. En dat het liefst zo persoonlijk mogelijk. Zo spoort hij zijn medewerkers aan om zich vooral op het contact met klanten te richten. Zelf doet hij dat ook nog steeds. “Wat ik goed vind aan Peter is dat hij ook als directeur regelmatig bij ondernemers en boeren over de vloer komt”, vertelt Arie van den Brand, ex-Tweede Kamerlid van GroenLinks met wie Blom de Bioraad stichtte, een adviesorgaan voor onderzoek naar biologische landbouw. “Peter is absoluut geen bankdirecteur in een ivoren toren, maar een integere bankier en een sociaal en ecologisch betrokken mens.” Blom nam Van den Brand vaak uit eten naar biologische restaurants. “Voordat ‘duurzaam’ in de mode was, was hij er al mee bezig”, aldus Van den Brand.
Andere vrienden en collega’s zien dezelfde kwaliteit. Ze beschrijven Blom als ‘plezierig in de omgang’ en ‘altijd hartelijk tegen iedereen’. Ook Wim Meijs, de directeur van de Nederlandse Vereniging van Banken, is onder de indruk. “Het is knap hoe hij overtuigt zonder zijn opvatting aan anderen op te dringen. Hij is bevlogen en constructief”, aldus Meijs.
Dat heeft misschien te maken met Bloms grote inspirator, Peter Kropotkin. Een Russische anarchist en edelman uit de negentiende eeuw die – anders dan de sociaal-Darwinisten – meende dat niet strijd maar wederzijdse hulp en solidariteit bijdragen aan succesvolle evolutie. “Dat is Peter ten voeten uit”, zegt Steiner. “Niet tegen elkaar, maar met elkaar.”
Blom krijgt die houding niet altijd terug van anderen. Naast Kropotkin is ook de antroposofie een van zijn grote drijfveren. Deze leer, die uitgaat van het bestaan van een buiten de zintuigen om waar te nemen, immateriële werkelijkheid, lokt soms boze reacties uit. Zo bevond de Vereniging tegen de Kwakzalverij Triodos Bank vorig jaar de grootste bevorderaar van kwakzalverij, vanwege investeringen in homeopathische huisartsen, medicijnproducenten en verpleeghuizen. De bank kreeg er een prijs voor, maar nam deze niet in ontvangst, vanwege te veel eenrichtingsverkeer. “De vereniging looft de prijs uit zonder enige vorm van contact met de mogelijke prijswinnaar”, aldus Steiner.
De antroposofische achtergrond van Peter Blom zou ook anderen kunnen storen. Met zijn ideeën over wederzijdse hulp en homeopathie lijkt Blom een doorgeslagen wereld verbeteraar. Zijn vrienden weten wel beter. Steiner: “Wereldverbeteraar klinkt onrealistisch. Maar dat is Peter juist niet. Hij denkt altijd vanuit zijn rol als bankier. Hij kan bijvoorbeeld ook ‘nee’ verkopen aan een biologische boerenbedrijf waar hij inhoudelijk helemaal achter staat, maar dat de financiën niet op orde heeft. Dat begrijpen de bedrijven soms niet. Tien jaar later zijn ze Peter er vaak dankbaar voor.”
Dus toch meer bankier dan wereldverbeteraar? Niet volgens de Club van Rome. De internationale milieuorganisatie nodigde hem vorig jaar uit als lid. “Het is een strenge selectie”, vertelt de invloedrijke milieuactivist Wouter van Dieren, een van de drie andere Nederlanders in de club. Oud-premier Ruud Lubbers en koningin Beatrix zijn ereleden. “Je moet internationale betekenis hebben, voor de zaak staan en een unieke positie innemen. Ik ben erg blij dat hij erbij kwam. Hij is een buitengewoon sterk persoon.” Tussen Blom als bankier of wereldverbeteraar kan Van Dieren niet kiezen. “Het is niet dit of dat. De Triodos Bank stáát voor het verbeteren van de wereld.”
Dat is ook hoe econoom Herman Wijffels erover denkt. Samen met onder andere Peter Blom en Arnout Boom lanceerde hij onlangs het Sustainable Finance Lab, een denktank voor de duurzame economische sector. Het lab organiseert een reeks bijeenkomsten van wetenschappers over de toekomst van de financiële sector. Peter Blom hield er ook een voordracht. Wijffels: “Daar staat hij dan rustig en vol zelfvertrouwen een mening te verkondigen die niet helemaal gangbaar is in de bankwereld. Maar hij weet de zaak zo te presenteren dat je je niet afvraagt of hij nu een bankier is of niet. Hij is wie hij is. Hij is authentiek.”
Blom lijkt het in elk geval niet voor zichzelf te doen. Met initiatieven als het Sustainable Finance Lab en als medeoprichter en voorzitter van Global Allicance for Banking on Values, een internationaal netwerk van duurzame banken, probeert hij inderdaad de wereld te verbeteren. Van complimentjes is hij daarbij niet gediend, vertelt Steiner. “Hij heeft een paar jaar geleden een koninklijke onderscheiding gekregen. Daar gaat hij heel bescheiden mee om. Alleen als het goed voor de bank is, doet hij hem soms op.”
En die winst van zijn kleine rietsuikerwereldwinkel, op de middelbare school? “Hij wist niet wat hij ermee aan moest”, vertelt Steiner. “Uiteindelijk heeft hij het weggegeven. Ik geloof aan de organisatie waarvan hij ook de suiker kocht. Hij wilde het niet zelf houden.”
CV Peter Blom
- 1956 geboren in Leiden
- Sinds 1997 directievoorzitter Triodos Bank
- 1989 – 1997 directeur Triodos Bank
- 1980 – 1989 accountmanager zakelijke kredietverlening Triodos Bank
- 1978 – 1982 mede-initiatiefnemer Cultuurcentrum en Natuurvoedingswinkel De Bast in Amsterdam
- 1975 – 1979 studie economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam
Nevenfuncties
- Voorzitter Global Alliance for Banking on Values
- Bestuurslid Nederlandse Vereniging van Banken (NVB)
- Voorzitter bestuursberaad voor de kleinere en buitenlandse banken (BBKBB)
- Lid Wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding
- Lid Taskforce Multifunctionele Landbouw
- Bestuurslid Natuurcollege – Lippe-Biesterfeld Foundation
- Mede-oprichter Social Venture Network Europe (1993)
- Lid Club van Rome
Foto: Club of Rome
Gepubliceerd in Trouw