Is Sport eXperience nou een startup of een vereniging? Allebei, vindt initiatiefnemer Arno Hermans. Een betaald ledenmodel is slechts een van de opties voor de netwerkbouwer en accelerator voor innovatie.
Het lijkt misschien een vergezochte combinatie: sport en technologie. Maar volgens Arno Hermans ontkomen we er niet meer aan. “Kijk maar naar Rio, met technologie verleg je de grens van het kunnen.” Allerlei innovaties in de sport zet hij graag bij elkaar in het midden van een stadion: startups op de middenstip, hulpdiensten in de coulissen en toeschouwers rondom. Dat is het idee achter Sport Experience, een accelaratieprogramma met een verenigingsinsteek. Het netwerk is het belangrijkst. Sport eXperience kwam tot leven aan het begin van 2016 en is nu al druk aan het uitbreiden in het buitenland. Hermans vertelt over zijn ambities in een van de torens vol creatieve bedrijven op Strijp-S, het voormalige Philipsterrein in Eindhoven. Zwart-wit foto’s van de vroegere glasblazers hangen nog aan de muren van het gebouw dat nu volledig is gewijd aan sport, met 52 verschillende bedrijven. Kennen zij Sport eXperience allemaal? “Dat zou mooi zijn”, lacht Hermans. Maar nee. Officieel is Sport eXperience nog niet eens toegetreden tot dit nieuwe kantoor.
Innoveren door kruistbestuiving |Hermans wil hier sociale en technologische innovaties inbrengen. Zelf is hij opgeleid tot ingenieur. Hij voetbalde, volleybalde en coachte daarnaast altijd fanatiek, bijna het klokje rond op zaterdagen. Na zijn studie werkte hij een paar jaar in het openbaar vervoer waar hij dienstregelingsschema’s en marketingplannen voor tenders ontwierp. Daarna trad hij 6,5 jaar in dienst bij KIVI, het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs. Hij werkte er in de marketing en tuigde in de aanloop naar zijn huidige ondernemersbestaan in 2011 een nieuwe KIVI-tak op: Sports Engineering. Hermans pleitte bij KIVI altijd al voor kruisbestuiving tussen de verschillende afdelingen. “Waarom betrekken we bij de sport niet de maritieme industrie?”, stelde hij bijvoorbeeld voor. “Zwemmers hebben toch evenveel last van weerstand als schepen? En waarom niet ook meteen de bouw? In het stadion in Amsterdam heb je altijd wind tegen. Daar ga je dus nooit records halen. Je kunt een stadion ook zo bouwen dat je altijd wind mee hebt.” Mensen zijn volgens Hermans veel te vaak met oogkleppen op bezig in hun eigen werkveld.
Legale doping |Het idee voor een aparte afdeling voor sport kreeg Hermans toen hij voor KIVI in 2009 fietsenproducent Cervélo tot Ingenieur van het Jaar benoemde. Wilden niet meer van de 20.000 KIVI-leden sport en technologie combineren tot een business? Een jaar lang proefde hij de mogelijkheden en in 2011 was de KIVI Sports Engineering een feit. De afdeling bestaat nog steeds met tachtig leden en zes mensen in het bestuur. Geen wonder, vindt Hermans. Technologie ziet hij als een soort ‘legale doping’, de grenzen van het menselijk lichaam oprekkend. “Denk aan ge3D-printe benen voor de paralympics. Maar ook aan miniscule dingetjes, zoals spikes onder atletiek schoenen met in de bocht een andere weerstand dan op een recht stuk.” Innovaties in de sport kunnen ook gericht zijn op feedback, denk aan brillen met augmented reality voor schaatsers, zo komt Sven Kramer nooit meer in de verkeerde baan. Maar je kunt het ook zoeken in een maatschappelijke, sociale innovatie. Bijvoorbeeld oplossen dat je kunt sporten en tegelijk iets met je kind doen met een Bugaboo, geschikt voor hardlopende mama’s. Of fitnesstoestellen naast de kinderspeelplaats, zoals Hermans al zag in Bangkok.
Accelerator |Toen de nieuwe tak van KIVI eenmaal stond, was Hermans nog niet klaar. In zijn nieuwe functie op de High Tech Campus in Eindhoven sprak hij veel startups die graag vooruit wilden. “Er komt dan zoveel energie vrij dat het idee van accelaratieprogramma snel geboren is.” Weer keek hij een jaar lang of er inderdaad behoefte was aan zo’n programma. Hij besloot het te doen op eigen benen. Met een business developer, een designer, een marketingstrateeg en zichzelf als aanvoerder ging Sport eXperience in januari 2016 van start.
Stadion |Om te beschrijven wat ze precies doen, gebruikt Hermans de stadionmetafoor. “Net als PSV trekken wij starters ons stadion binnen. Zij mogen hun kunstje doen, wij begeleiden ze en sturen ze volwassener weer de markt op.” De eerste ronde van Sport eXperience begon in januari met vier sportinnovaties. Ze kregen vijf sessies waarin ze hun business ontpopten, met als kers op de taart een afsluitend evenement. “Dan komt iedereen echt fysiek bij elkaar in een stadion waar de ondernemers mogen pitchen.” De eerste keer kwamen er veertig toeschouwers vanuit de financiële wereld, de sportwereld, het bedrijfsleven, het onderwijs en de overheid. Inmiddels zijn er al drie van dit soort acceleratierondes geweest en zet Hermans bij de volgende afsluiting veertig startups op de middenstip van het Philipsstadion.
Verdienmodel |Is Sport eXperience nou een startup of een vereniging? Allebei, vindt Hermans. “We doen ons werk vanuit maatschappelijk oogpunt, maar we moeten wel onze eigen broek ophouden. Hoe Sport eXperience dat gaat doen, moet Hermans nog uitzoeken. Een betaald ledenmodel is slechts één van de opties. Nu is het vooral zaak om het netwerk uit te breiden. Elke week melden zich zo’n 75 ‘geïnteresseerden’ die Sport eXperience vanaf dan op de hoogte houdt met persoonlijke emails of onregelmatige nieuwsbrieven. Tot nu toe is dat gratis. Ondernemers betalen 1000 euro voor hun deelname aan het acceleratieprogramma en Sport eXperience vermarkt bij evenementen de voorste stoeltjes. “Zo zien stakeholders als eerste wat er aankomt in de sportinnovatie en kunnen ze gemakkelijk contacten leggen.” Een van de bedrijven in het het netwerk is Under Armour, volgens Hermans het bekendste sportkledingmerk na Nike en Adidas. “Zij kijken welke innovaties interessant zijn om over te nemen.” In de toekomst wil Hermans daar een prijs aan koppelen.
Pareltjes| Tijdens de acceleratiesessies houden de mentoren van Sport eXperience niet alleen in de gaten wat ondernemers nodig hebben. Hermans: “Ze ontdekken ook de pareltjes.” Als zij het stadion uitgaan, laat de organisatie ze nog niet los. Tegen betaling zijn er diensten zoals hulp bij het vinden van partners of ingangen in andere landen, bij de marketing of bij het ontwerp van een nieuwe huisstijl. Het Sport eXperience team telt inmiddels zes man, ieder met zijn eigen expertise.
Valideer de vereniging| In de sessies leren ondernemers verschillende vaardigheden, het belangrijkste is valideren. “Je moet zo snel mogelijk weten of er binnen jouw klantgroep voldoende potentie is om een business omheen te bouwen.” Hermans ziet dat veel technologische startups nog bijna nooit op zo’n manier hebben gekeken naar de behoeften in de markt. Hij heeft allerlei glimmende termen voor hoe het wel moet: ‘business innovation by design’, ‘customer centric approach’.Oftewel: “Jouw probleem hoeft niet mijn probleem te zijn. Je moet een innovatie dus niet van bovenaf opleggen en zeggen: ‘we hebben nou iets leuks gevonden!’”
Zelf valideert Sport Experience ook. Een van de vier startups die aan de eerste acceleratieronde meedeed was het door Hermans zelf opgezette 3Dmouthguard. De startup print bitjes voor bijvoorbeeld hockeyers. Hermans: “3Dmouthguard werd geboren om het concept van Sport eXperience te valideren. Als je zelf lijdend voorwerp bent in je eigen programma kijk je er vanzelf heel kritisch naar.” Het is tegenovergesteld aan de aanpak die Hermans bij veel andere verenigingen ziet. “Soms durven verenigingen niet eens aan mensen te vragen waarom ze lid zijn, dat zou leden kunnen kosten. Volgens mij moet je juist dat soort exploratieve vragen stellen om je kwaliteit te verhogen.” 3Dmouthguard test of Sport eXperience biedt wat een startup nodig heeft en valideert in opdracht van Sport eXperience natuurlijk zelf weer de markt voor bitjes. Hermans en zijn partners onderzochten met enquêtes onder sporters bijvoorbeeld of de smaak van een bitje belangrijk is, of misschien de kleur. Het blijkt sporters allebei een stuk minder uit te maken dan de vervelende draad speeksel die vaak aan bitjes blijft hangen.
Internationaal netwerk |Bij het evenement Innovation in Sports in Düsseldorf staat Sport eXperience met twaalf deelnemende sportinnovaties, tien uit het buitenland.De piepjonge organisatie breidt snel uit in Europa. In Kopenhagen organiseerde Sport eXperience laatst een versnelde acceleratieronde met zes startups. Verder is het team bezig in Dublin – “daar zitten de hoofdkantoren van LinkedIn, Google, Twitter en ingangen naar de andere kant van de oceaan” – en bekeek Hermans vorige week de mogelijkheden in Warschau. Bij de afsluiting van de derde acceleratieronde in het Philipsstadion zijn ook startups uit Spanje, Scandinavië en zelfs Noord-West Iran. “Daar hebben ze een heel interessant systeem met videoscheidsrechters ontwikkeld.”
Concurreren| Het belangrijkste doel van Hermans is een netwerk opbouwen. “Uiteindelijk moet Sport eXperience één groot stadion worden. We gebruiken voor de acceleratieronden steeds dezelfde methodiek, dan kunnen we gemakkelijk schakelen.” Sport eXperience is niet de eerste in zijn soort. In andere landen helpen vergelijkbare organisaties sportinnovaties op weg. Niet met acceleratieprogramma’s, maar met iets langer durende incubatorprogramma’s. Met hen gaat Hermans de concurrentie niet aan. “Ik wil geen vliegen afvangen, maar samenwerken. Dat werkt vele malen beter.” Hermans focust daarom niet op het door incubators al aangedane Frankrijk, Spanje en Italië, maar liever op Polen en Denemarken, waar nog niet veel voor sportinnovaties gebeurt. Ondertussen verspreidt Sport eXperience in zijn eigen netwerk kennis over de stap naar het buitenland. “Morgen hebben we een lezing van iemand uit Silicon Valley waar al onze alumni zijn uitgenodigd. Volgende week komt iemand van het ministerie van Buitenlandse Zaken vertellen over zaken doen in Scandinavië en de Baltische Staten.”
Dit artikel is gepubliceerd in VM