‘Een Nigeriaans meisje uit het asielzoekerscentrum keek eens mee met een dansles van onze academie. Ze was 15 jaar en had zo’n houding van: ‘Ik ben niet belangrijk’. Maar tegelijkertijd was ze ook een beetje stoer.
Na de les zat ze in de kleedkamer. Weer met diezelfde houding. Ik zei tegen haar dat ze het goed had gedaan in de les. Ze keek verbaasd om. ‘Ik heb het tegen jou, je hebt het goed gedaan, je danst heel mooi,’ zei ik nog duidelijker.
Langzaam zag ik haar opbloeien. Er kwam een glinstering in haar ogen. Alleen omdat ik haar liet weten dat ik haar had gezien.
Dat is heel belangrijk op onze academie. We werken veel samen met de internationale schakelklas in Nijmegen, voor jongeren die pas net in Nederland zijn. Zij voelen vaak feilloos aan wat jouw houding is tegenover hen. Of je ze ziet als de zoveelste allochtoon.
Daarbij speelt non-verbale communicatie een grote rol. Je krijgt precies terug wat jij ze geeft. Dat blijkt vaak uit hun ogen, zoals bij het Nigeriaanse meisje.
De naam van mijn zoontje sluit daar, eigenlijk toevallig, goed op aan. Met mijn vriend bedacht ik mooie jongensnamen. ‘Akys, dat klinkt leuk’, zeiden we tegen elkaar. Pas toen we het opzochten bleek de naam in het Litouws ‘ogen’ te betekenen.
Prachtig, vonden we allebei. Ik sloeg al gelijk aan het fantaseren. Op het geboortekaartje moest komen te staan: ‘jouw ogen zijn de spiegel van onze ziel’.
Het is uiteindelijk niet gebeurd, maar de zin bleef wel altijd in mijn hoofd zitten. ‘Een kind is de spiegel van onze ziel’. Ik zie het zo vaak bij mijn zoontje. Hij is nu 21 maanden oud.
Vooral toen hij nog niet kon praten, las ik veel aan hem af. ‘Wat is hij toch onrustig’, dacht ik soms. Maar vaak begreep ik het al snel. ‘Oh ja, dat komt omdat ik zelf onrustig ben’.
Ik ben me daar nu heel bewust van. Soms komt het er bij Akys pas een dag later uit. Dan wordt hij ineens heel recalcitrant en denk ik: ‘Ja, kom nou’. Maar later besef ik dat ik hem dat gevoel zelf heb gegeven.
Omdat ik de vorige dag de hele tijd met hem op sleeptouw heb lopen racen. Het is volgens mij belangrijk om dat in de gaten te houden. Ook al kan het kan soms heel confronterend zijn.
Ik vind mezelf daar verder niet speciaal in, maar ik merk wel dat sommige mensen veel meer een scheiding aanbrengen tussen zichzelf als volwassene en de ander als kind. Dan mis je denk ik veel van wat je op een andere manier wel kunt bereiken.
Soms zie ik dat ook bij volwassenen die met jongeren werken. Ze staan boven de jongeren, omdat die zich zogenaamd misdragen. Ik maak dan duidelijk dat ze de energie in die opstandige kinderen juist kunnen gebruiken. Ga maar met ze in gesprek.
Dat begint vaak bij de ogen. Je stelt vragen en kijkt wanneer die ogen beginnen te glinsteren of wanneer ze juist worden neergeslagen. Daar kun je dan op doorgaan, dan kun je samen dromen ontdekken.
Laatst zat ik in de trein op weg naar de Appeltjes van Oranje-uitreiking door Máxima. Er waren een aantal jongeren mee. Naast me zat een jongen uit Afghanistan, die gedichten en verhalen schrijft.
Ik ging met hem in gesprek, kijken of er misschien nog meer in zat. En ja hoor, hij vertelde hele romantische verhalen over liefdes in zijn land.
Je kunt het soms natuurlijk mis hebben. Je ziet ook nooit iemands hele ziel, daar komen slechts kleine stukjes van naar buiten. Om nieuwe stukjes te ontdekken in jongeren, moet je die stukjes wel zelf herkennen, je moet het kind in jezelf durven op te zoeken. Dat is juist waarin kinderen jouw ziel weerspiegelen.
Aandacht is daarbij het allerbelangrijkst. Lastig, met alle drukte van tegenwoordig. Maar in de trein gaat dat al makkelijker. Ik kon lekker aandachtig luisteren naar de Afghaanse jongen, omdat ik toch nergens anders heen kon.
En dat had zijn weerslag. Hoewel de jongen eerst nog met zijn blackberry zat te msn’en, legde hij die op een gegeven moment gewoon opzij.”
Janneke van Lier coördineert projectbureau Whaa van de ShakeIt! Academy. Ze nam hiervoor vorige week een Appeltje van Oranje van Prinses Máxima in ontvangst. Het projectbureau uit Nijmegen verzorgt dans-, capoeira- en theatercursussen voor jongeren en probeert zo verschillende culturen bij elkaar te brengen. www.shakeit-academy.nl.
Foto: cc
Gepubliceerd in Trouw