Onderwijs

Katja coacht Pooja

Wedu Global koppelt Aziatische vrouwen met leiderschapspotentie aan mentors uit de hele wereld. Journalist Katja Keuchenius over ruim een jaar Skype-mentor zijn van Pooja Khati uit Nepal. “Heb je thuis al verteld dat je films wilt gaan maken?”

Eloped

“Van welke kaste ben jij?” Ik vraag het maar gewoon. Pooja Khati (21) kijkt me aan vanaf mijn laptopscherm. Haar vader komt uit de op een na hoogste kaste, haar moeder uit een andere, vertelt ze in een Indiaas klinkend accent. “Daarom zijn ze eloped.” Sorry? “Weggelopen om te trouwen”, legt Pooja uit. Het lijkt voor haar een even normaal woord als voor mij het woord ‘gescheiden’.

Leiderschap

Pooja is net mijn mentee geworden via Wedu Global. De sociale onderneming in Bangkok ondersteunt ambitieuze vrouwen met leiderschapstalent, ofwel ‘rising stars’, uit Zuidoost-Azië met een persoonlijke mentor en eventueel een beurs om verder te studeren. Zo wil de organisatie bereiken dat meer vrouwen in Azië op leiderschapsposities komen. Een vriendin die er net is gaan werken, vraagt of ik mentor wil worden. Ervaring hoef ik niet te hebben, want mentoren leren juist om te coachen, is het idee. De enige eis is dat ik twee jaar werkervaring heb, en me voor minimaal acht maanden wil committeren aan drie tot zes uur Skypen per maand. Ik stem in. Het lijkt me interessant vrijwilligerswerk en een leuke kennismaking met onderwijs, waar ik misschien nog ambities in heb.

Creatief en sociaal

In het eerste gesprek ben ik verrast over Pooja’s goede Engels en haar openheid. De Nepalese studente PPE (Politics, Philosophy and Economics) leerde dat de afgelopen jaren op de Asian University for Women (AUW) in Bangladesh. Ze kiest er steeds meer vakken in de richting van filmmaken en startte in haar vrije tijd een project rond recyclebaar maandverband voor vrouwen in sloppenwijken. De creatieve carrièrekeuze en de sociale startup, mijn favoriete artikelonderwerp, klinken mij zo herkenbaar in de oren dat ik al snel vergeet dat Pooja in een andere wereld leeft.

Bankrekening

Pooja is opgetogen. Met haar korte documentaire over de dertienjarige theeverkoopster Asma heeft ze twee prijzen gewonnen op het Girls Impact the World-filmfestival in de Verenigde Staten. Ze kon er zelf niet bij zijn en weet nu niet wat ze met het prijzengeld aan moet. Als ze de 2.300 euro wil bewaren voor latere carrièrestappen, moet ze het dan wel naar haar ouders laten overmaken? Een eigen bankrekening heeft ze niet. “Huh?”, reageer ik, “heb je dan ook geen pinpas?” Nee. Ze bewaart het geld van haar bijbaantje gewoon in haar kamer. We praten door over haar ouders. Zij weten nog niets van Pooja’s plannen om filmmaker te worden en denken dat hun dochter dankzij haar studie straks veel geld zal verdienen voor het vijfkoppige gezin. Pooja vreest dat haar ouders haar keus niet zullen begrijpen. “In het Westen is het normaal dat iedereen zijn eigen leven leidt en dat je niet voor je ouders zorgt”, zegt ze. “Maar in Nepal niet.” Ik vertel over mijn hechte familie en regelmatige bezoeken aan mijn oma, maar kan haar toch niet echt tegenspreken.

Eigen huis

De zomervakantie brengt Pooja door bij haar ouders in Bhairahawa. Ik vraag of ze al heeft verteld over haar filmplannen – zuchtend: “nee” – en zeg dat gebrek aan geld wel iets is om goed over na te denken als je kiest voor een creatief beroep. Ik ken haar inmiddels goed genoeg om te weten dat ze creativiteit, zelfstandigheid en het inspireren van anderenbelangrijker vindt dan een groot huis of een dure auto, maar daar moet ze wel bewust voor kiezen. Pooja luistert rustig en knikt. “Weet je waarom ik een eigen huis wil?”, vraagt ze. Ik luister. In haar land gaan dochters pas uit huis als ze bij de familie van hun man gaan wonen. Dat benauwt haar. Bij haar getrouwde zus thuis moet Pooja bijvoorbeeld aan een aparte tafel eten als ze ongesteld is. “Nog traditioneler dan bij mijn ouders!” Ik realiseer me weer hoe anders Pooja’s wereld is dan de mijne.

Zuid-Korea

Onze Skype-gesprekken verplaatsen zich naar ZuidKorea. Pooja heeft met een crowdfundactie geld opgehaald om daar een semester te studeren, uit nieuwsgierigheid vooral. “Het is hier zo schoon en ordelijk!”, roept Pooja vanuit Seoul. Ze vertelt hoe mensen alsmaar op hun telefoons kijken, omdat er overal internet is. Ook fascinerend vindt ze de Franssprekende medestudenten uit Senegal. “Een moslimland dat Frans spreekt, terwijl Fransen zo tegen moslims zijn!” Ik zeg iets over populistische partijen in Europa. Ze weet niet wat populisme betekent. Gelukkig kan ik haar beeld van het Westen wat nuanceren.

Gemeenschap

Wedu Global vindt ambitieuze vrouwen zoals Pooja via partnerschappen met universiteiten en ngo’s. De organisatie wil de komende twee jaar nog honderden nieuwe ‘rising stars’ betrekken. Ik doe mee aan een intakegesprek met een meisje uit Pakistan. Ze vertelt dat ze landbouw studeert om haar dorp te leren het vruchtbare land in de regio rendabeler te maken. Eerder startte ze een bibliotheekje en een bijlesorganisatie. Ze is pas achttien. Bestaan er jongeren in Nederland die zo toegewijd zijn aan de gemeenschap?

Lui

Pooja is in Seoul ondertussen ‘lui’ geworden, zoals ze het zelf omschrijft. Haar doelen die we elke maand bespreken – over wekelijkse vlogs en de maandverband-startup – worden vager of zelfs helemaal doorgestreept. Ze vertelt over de vele Nepalese moeders die ze tegenkomt in Zuid-Korea. Zij sturen hun jonge kinderen vaak terug naar hun ouders in Nepal om zelf te blijven werken voor de relatief torenhoge uurlonen in Zuid-Korea. Pooja’s vader heeft haar al twee keer gevraagd of ze niet ook moet blijven om geld te verdienen. “Dan verlies ik de interesse in mijn studie en blijf ik voor altijd serveerster”, zegt Pooja. “Dat wil ik echt niet.” Ik spoor haar aan om stappen te zetten in haar documentaireplannen over de Nepalese moeders in Seoul.

Verwesterd

Vindt Pooja het eigenlijk wel leuk dat zo verwesterd is? Ze hoeft er niet lang over na te denken. Haar eigen ontwikkeling op de universiteit, met veel westerse docenten, had ze voor geen goud willen missen. Maar het is lastig dat thuis de tijd lijkt stil te staan. Ze noemt het de grootste struggle in haar leven. Is het eigenlijk verwestering of gewoon ontwikkeling?, vraag ik me later pas af. Ik vind het er vooral uitzien als individualisering.

Televisie

Ik vertel Pooja dat ik een artikel wil schrijven over onze Skype-gesprekken. Je zou ze als een soort ontwikkelingshulp kunnen zien, of niet? De vraag verbaast Pooja. Zij vindt onze relatie gelijkwaardig, anders zou ik toch niet zo geïnteresseerd zijn? Ik zeg dat de gesprekken voor mij soms inderdaad voelen als het bekijken van een interactieve documentaire. Ze lacht. Zo voelt het voor haar niet. Zij weet, dankzij films en andere media, natuurlijk al lang hoe het in het westen is. Ik zet er in gedachte mijn vraagtekens bij. Mijn vriendin van Wedu Global zegt later dat zij wél vindt dat ‘rising stars’ met hun smartphones goed op de hoogte zijn van wat er in de rest van de wereld gebeurt, en drukt me nog eens op het hart dat zowel de ‘rising stars’ als de mentoren van hun relatie kunnen leren. Wedu Global is niet alleen een hulp instantie, zegt ze, maar wil vooral een community zijn.

Strenger

Even overweeg ik te stoppen met het mentorschap. Pooja verliest haar doelen vaak uit het oog en ze lijkt niet altijd gemotiveerd. Heeft ze wel wat aan onze gesprekken? Ze vindt het fijn dat ik haar door moeilijke levensfases ‘gids’ en denkt dankzij mijn vragen altijd weer beter na over wat ze wil doen, zegt ze. Maar ze heeft inderdaad nog problemen met doelen stellen. Misschien kan ik daar wat strenger in zijn?

Doelen

Strenger worden klinkt als een leuke uitdaging. Vooral als ik inderdaad ooit nog overstap naar het onderwijs of naar de nieuwe optie die zich aandient: coaching. Er is niets ingewikkelds aan doelen op papier zetten, maar ik heb dankzij de mentorervaring toch het gevoel dat ik dat nu beter kan. Ik ben er zelfs persoonlijk aan begonnen met mijn werkzoekende buurvrouw. Pooja en ik besluiten meer te focussen op haar doelen en na drie maanden te evalueren. Ik hoop dat dat goed uitpakt, voor Pooja én voor mij. Ik kijk toch elke keer weer uit naar de volgende aflevering van deze interactieve documentaire.

Al 400 matches sinds 2012
Wedu Global koppelt vanuit Bangkok getalenteerde en ambitieuze vrouwen uit Azië aan mentoren van over de hele wereld. Sinds de oprichting in 2012 zijn al bijna vierhonderd matches gemaakt. Een mentor of ‘rising star’, zoals Wedu Global de Aziatische vrouwen noemt, heeft nooit meerdere matches tegelijk, maar kan na een eerdere match wel met iemand anders worden gerematcht. Laatst werd voor het eerst een ‘rising star’ zelf mentor. Wedu Global wil in 2018 duizend matches tot stand hebben gebracht.(KK)

Gepubliceerd in Transfer